Παρασκευή 6 Αυγούστου 2010

Επιστροφή στο αρχαίο πνεύμα.

Επιστροφή στο αρχαίο πνεύμα-σε κάποιες εκφάνσεις του,και οχι σε όλες ανεξαιρέτως...-.


Γνωρίζουμε όλοι παιδιόθεν η απο τα σχολικά μας χρόνια έστω...
οτι η αρχαία κοινωνία διακρινόταν για τον προφορικό της χαρακτήρα,και γι αυτόν τον λόγο αποκλήθηκε και κοινωνία του προφωρικού λόγου,σε αντίθεση με την σημερινή κοινωνία του γραπτού λόγου.

Πριν επανέλθω στο θέμα που έθεσα εξαρχής θα προσδιορίσω χρησιμοποιώντας έναν φιλοσοφικό όρο την κοινωνική πραγματικότητα που αντικρύζω σήμερα..πρόκειται για μια αντίθετες έννοιες,στην γλώσσα της φιλοσοφίας.Στα δύο άκρα της κλίμακας βρίσκεται το σήμερα και η προφορική κοινωνία...

Λίαν απογοητευτικά τα προσωπικά μου συμπεράσματα λοιπόν,δηλονότι ο ίδιος ο ''χαρακτήρας''μιας κοινωνίας αποκρυσταλλώνεται στους ίδιους τους εκπροσώπους της,τους σημερινούς πολίτες-τα βαζω με τον πολίτη καιο οχι με τον πολιτικο-.

Τωόντι,μια κοινωνία προφορικού χαρακτήρα διακρίνεται απο άμεση πρωτοβουλία των πολιτών,απο ελεύθερη έκφραση,απο ακώλυτη επικοινωνία μεταξύ των μελών της,απο υπεύθυνη συλλογικότητα και αποτελεί μια πιο αυστηρά καθορισμένη κοινωνική δομή.Είναι τελείως διαφορετικό πραγμα ένας αδιαπέραστος γραφειοκρατικός μηχανισμός,που φανερώνει μια εξίσου συγκεντρωτική διοίκηση,απο κάποια άλλη στην οποία αντί σωρείας κρατικών εγγράφων,υπάρχει η απλή έκφραση,και το τονίζω αυτο απλή,ακώλυτη έκφραση.Τι άλλο είναι πολιτισμός,αν οχι αυτό άλλωστε...

Θα αντέτεινε κανείς οτι σε μία τέτοιου τύπου κοινωνία οπως αυτή που περιγράφω θα απαιτούνταν ώς αντιστάθμισμα στην πρωτοκαθεδρία του γραπτού λόγου άριστη μνήμη απο μέρους των ανθρώπων.Σε μία εποχή οπου η μνήμη έχει ατροφήσει τόσο η συλλογική οσο και η προσωπική,ίσως μια στροφή τέτοιου είδους να σήμαινε την πρόοδο...

Scripta manent,verba volant είναι η δεύτερη ένσταση που εικάζω πως θα ακούσω ασυζητητί.Δεκτό το ρητό των σοφών Ρωμαίων,αλλα υπο κάποιες προυποθέσεις.Η σημερινή πραγματικότητα που μας κατακλύζει στηρίζει την προπαγάνδα της στον γραπτό λόγο,χρησιμοποιεί τον γραπτό λόγο ως μέσο απόδειξης της ισχύος ή του κύρους προσώπων.

Αδιαμφησβήτητα,η κρατική δομή εδράζεται στον γραπτό λόγο-κρατικά έγγραφα,νόμοι του κράτους,τα πρακτικά της βουλής κλπ.Ποιός σας είπε όμως οτι η παιδεία δεν πρέπει να έρθει ξανά πιο κοντά στην πραγματική της ΄σωκρατική φύση που είναι ο διάλογος και ο προφορικός χαρακτήρας,ως αντίβαρο στις γραπτές εξετάσεις,απλά κανείς.Ο γραπτός λόγος απλά μας κατακλύζει και δεσπόζει παντού με τραγικές συνέπειες που επιστεγάζουν τις ελλειπτικές προσωπικότητες που δημιουργούμε,τους άκριτους πολίτες που μας περιβάλλουν,κατα συνέπεια το πολιτικό σκηνικό που υφιστάμεθα επι δεκαετίες και πλέον.

Ο προφορικός λόγος,το κύριο όργανο διαπροσωπικής επικοινωνίας,καταπιέζεται για'μενα και στην καθημερινότητα,οπου όλοι καταπνιγμένοι απο τις προσωπικές μας υποχρεώσεις,ζούμε σε..παράλληλα σύμπαντα..Ρωτάς τί ώρα είναι και αποκομίζεις μια διστακτική-και τρις και πλειστάκις,ως και μια νευρική απάντηση.Βλέπεις τριγύρω σου περισσότερους ανθρώπους να ανταλλάσσουν γραπτά μηνύματα,παρα να μιλούν...να σπαταλούν ώρες απο τη ζωή τους καθημερινά σε ιστιοσελίδες κοινωνικής δικτύωσης,και να μην μπορούν να ανταπεξέλθουν σε συνθήκες καθημερινής διαπροσωπικής επικοινωνίας...να απομονώνονται βρίσκονταε καταφύγιο στον εαυτό τους,και σε λίγους κοντινούς ανθρώπους,διατεινόμενοι οτι το καινούριο τους φοβίζει η τέλος πάντων δεν τους αφορα..

Η απαξία μου για την ακραία εκδοχή της πολιτισμένης μας κοινωνίας,που πλησιάζει κατα πολύ την Ρωμαικη,είτε το Βυζάντιο θα τολμούσα να πω,-υφίσταται ως έναν βαθμό και το διαπιστώνω μετα λύπης-,ενώ θα μπορούσε να είναι μια αρμονική μετεξέλιξη της αρχαίας κληρονομιάς,στην βελτιωμένη εκδοχή της.